CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

 

Dù các ý tưởng xã hội chủ nghĩa có thể truy nguyên tới những người Levellers và Diggers (những người theo chủ trương bình đẳng và xóa bỏ quyền tư hữu ở Anh) trong thế kỉ 17, hay tới Thomas More với tác phẩm Utopia (1516), hay thậm chí tới Plato với tác phẩm Cộng hòa, song chủ nghĩa xã hội chỉ đi đến định hình thành một học thuyết chính trị vào đầu thế kỉ 19. Nó ra đời như một phản ứng chống lại sự nổi lên của chủ nghĩa tư bản công nghiệp.

Read More...

CHỦ NGHĨA BẢO THỦ

Các ý tưởng và nguyên tắc bảo thủ xuất hiện lần đầu tiên vào cuối thế kỉ 18 và đầu thế kỉ 19. Chúng đến từ một phản ứng chống lại sự những chuyển biến nhanh chóng về kinh tế và chính trị, mà ở một mức độ nào đó được thể hiện trong Cách mạng Pháp.

Read More...

CHỦ NGHĨA TỰ DO

 

Dù chủ nghĩa tự do không xuất hiện như một ý thức hệ rõ ràng cho đến đầu thế kỉ 19, song các nguyên tắc tự do đã dần phát triển trong giai đoạn 300 năm trước đó. Chủ nghĩa tự do thời kì đầu phản ánh nguyện vọng của giai cấp trung lưu công nghiệp đang lên, và cũng vì vậy chủ nghĩa tự do và chủ nghĩa tự bản có mối liên hệ chặt chẽ với nhau.

Read More...

Chế độ toàn trị - tương lai tươi sáng hay là quá khứ tối tăm

Mikhail Magid

Phạm Nguyên Trường dịch

Phần I

Chế độ toàn trị trong thế kỉ XX 

Thế kỉ XX đã đi vào lịch sử như là thế kỉ của các chế độ toàn trị. Đấy là một giai đọan lịch sử mà tại nhiều quốc gia bộ máy nhà nước đã khuất phục được tất cả các thiết chế xã hội cũng như từng công dân riêng lẻ. Trong hàng chục năm, tại các nước này mọi lĩnh vực họat động trong đời sống cá nhân cũng như xã hội đều nằm dưới sự quản lí toàn diện và triệt để của chính quyền. 

Read More...

Chủ nghĩa tự do cá nhân (libertarianism)

Các nhà tự do cá nhân tin rằng cá nhân là tối cao, chứ không phải nhà nước hay bất cứ tổ chức nào. Họ tin tưởng vào sự tự do tiêu cực, tức tự do khỏi sự can thiệp từ bên ngoài. Thúc đẩy sở hữu tư nhân và tự do kinh tế thực chất là tôn trọng cho tự do cá nhân. Trật tự xã hội không mâu thuẫn với tự do cá nhân mà phát triển từ tự do cá nhân. Việc sử dụng sự ép buộc duy nhất hợp pháp là để tự vệ hay hiệu chỉnh sự sai lầm. Chính quyền bị ràng buộc bởi các quyên tắc đạo đức tương tự như cá nhân. Hành động của chính quyền bị coi là bất hợp pháp khi sử dụng sự ép buộc để cướp bóc, gây hấn, tái phân phối, và các mục đích khác nằm ngoài việc bảo vệ tự do cá nhân.

Read More...

Chủ nghĩa tự do cá nhân – Cánh hữu (Right-libertarianism)

Minh Minh dịch

Chủ nghĩa tự do – cánh hữu gắn liền với các triết lý chính trị tự do vốn tán thành sự tự trị cá nhân và sự sở hữu không đồng đều các nguồn lực tự nhiên, từ đó đi đến ủng hộ mạnh mẽ cho quyền sở hữu tư nhân và chủ nghĩa tư bản thị trường tự do. Quan điểm này tương phản với quan điểm của chủ nghĩa tự do cá nhân – cánh tả, vốn khẳng định rằng các nguồn lực tự nhiên thuộc về tất cả mọi người theo một số cách quân bình, như không sở hữu hoặc sở hữu tập thể. Chủ nghĩa tự do – cánh hữu bao gồm chủ nghĩa tư bản - vô chính phủ và laissez-faire, và chủ nghĩa tự do minarchist (chủ trương nhà nước tối thiểu).

Read More...

Chủ nghĩa tự do cổ điển (Classical Liberalism)

Minh Minh dịch

Chủ nghĩa tự do cổ điển là một hệ tư tưởng chính trị, một nhánh của chủ nghĩa tự do, ủng hộ các quyền tự do dân sự và tự do chính trị, nền dân chủ đại diện, sự cai trị theo pháp luật và đặc biệt nhấn mạnh đến sự tự do trong lĩnh vực kinh tế.

Read More...

CHỦ NGHĨA BẢO THỦ

Minh Minh dịch

Chủ nghĩa bảo thủ là một ý thức hệ thường được nghĩ về như tìm cách giữ gìn hay bảo tồn một số thực tại nào đó. Tuy nhiên, giống với chủ nghĩa tự do, ý thức hệ của chủ nghĩa bảo thủ khá phức tạp và đa chiều. Không có một hình thức chủ nghĩa bảo thủ duy nhất. Thực vậy, chúng ta đã thảo luận một dạng chủ nghĩa bảo thủ - chủ nghĩa bảo thủ tự do cổ điển [bài CHỦ NGHĨA TỰ DO]. Các nhà bảo thủ tự do cổ điển ủng hộ một chính phủ nhỏ và chủ nghĩa tư bản thịnh vượng. Tuy nhiên, có một nhóm khác của các nhà bảo thủ lấy các ý tưởng của họ từ những lời dạy của triết gia thế kỉ 18 Edmund Burke. Những nhà bảo thủ theo trường phái Burke này được gọi là các nhà bảo thủ truyền thống, và ý thức hệ của họ khác rất nhiều với ý thức hệ của các nhà bảo thủ tự do cổ điển.

Read More...

CHỦ NGHĨA TỰ DO

Minh Minh dịch

Chủ nghĩa tự do là một thuật ngữ bắt nguồn từ tiếng Latin liber, có nghĩa là tự do. Chủ nghĩa tự do ủng hộ sự tự do cá nhân. Nguồn gốc lý thuyết của chủ nghĩa tự do có thể được tìm thấy trong các tác phẩm ở thế kỉ 17 của John Locke và các tác phẩm ở thế kỉ 18 của Adam Smith. Những nhà tự do thời kì này được gọi là các nhà tự do cổ điển. Trong thế kỉ 19, chủ nghĩa tự do được các nhà tư tưởng như T.H. Green và Jane Addams biến đổi. Và dạng sau đó của chủ nghĩa tự do được gọi là chủ nghĩa tự do hiện đại.

Read More...

Chủ nghĩa tự do (Liberalism) (P1)

Chủ nghĩa tự do là một triết lý chính trị, hay một thế giới quan được hình thành trên các ý tưởng về tự do và bình đẳng. Nguyên tắc trước được nhấn mạnh trong chủ nghĩa tự do cổ điển, trong khi nguyên tắc sau nổi bật hơn trong chủ nghĩa tự do xã hội. Các nhà tư tưởng tự do ủng hộ đa dạng các quan điểm, tùy vào cách hiểu của họ về các nguyên tắc trên, nhưng nhìn chung họ đều ủng hộ các ý tưởng và các chương trình như: các quyền dân sự, thị trường tự do, xã hội dân chủ, chính phủ thế tục, và hợp tác quốc tế.

Read More...