Alan Charles
Kors
Ðông Hiến hiệu
đính
Lê K. Hiển dịch
Thái độ phản
ứng của các nhà trí thức Tây phương khi xử sự với một bên là các thành tựu của
xã hội của họ, và bên kia là lý tưởng xã hội chủ nghĩa rồi đến thực tế chủ
nghĩa xã hội, làm chúng ta choáng váng. Ngay giữa xã hội Tây phương, nơi con
người có cơ hội thăng tiến không đâu sánh được, họ gào lên “phân biệt giai cấp.”
Trong một xã hội ngập tràn hàng hoá và dịch vụ, họ gào lên, lúc thì “nghèo khó”
lúc thì “chủ nghĩa tiêu thụ.” Trong một xã hội ngày càng giàu có hơn, đa diện
hơn, có năng suất cao hơn, tự chủ và có đời sống thoả mãn hơn, họ gào lên “bị bỏ
rơi.” Trong một xã hội đã giải phóng được phụ nữ, các sắc tộc thiểu số, các tôn
giáo thiểu số, và cả những người đồng tính luyến ái cả hai phái ở mức độ mà chỉ
năm mươi năm về trước không ai có thể mơ tới được, họ gào lên “áp bức.” Trong một
xã hội có những tổ chức từ thiện tư nhân rộng rãi đến vô biên, họ gào lên “keo
kiệt.” Trong một xã hội mà hàng trăm triệu người đã thụ huởng miễn phí trên sự
rủi ro, kiến thức, và đồng vốn của những kẻ khác, họ gào lên là những người thụ
hưởng miễn phí nầy đã bị “bóc lột.” Trong một xã hội đã thay thế được
phương thức cha truyền con nối bất tận bằng sự thăng tiến chỉ dựa trên tài năng
cá nhân, thì họ lại gào lên “bất công.” Nhân danh những thế giới mộng tưởng
và sự hoàn hảo chỉ có trong huyền thoại, họ đã tự bịt mắt và không chịu nhìn
thấy những gì mà chúng ta xem là những phép lạ do chế độ cởi mở
Tây phương mang đến: đó là tự do cá nhân, trách nhiệm cá nhân, tài năng cá
nhân, và sự thoả mãn con người. Cũng như Marx, họ đã bỏ những từ như “tự do”
vào trong ngoặc kép khi dùng các từ ấy để bàn về Tây phương. Dĩ nhiên, ở đây,
chúng ta cần lưu ý một điểm là, trong trường hợp có một kẻ thù thực sự căm hận
các nhà trí thức Tây phương xuất hiện – như chủ nghĩa phát xít và quốc xã – và
khi việc đánh bại kẻ thù đó tuỳ thuộc vào lòng tự tin của Tây phương, thì những
nhà trí thức Tây phương này lại chẳng có khó khăn gì trong việc phân định đâu
là thiện và đâu là ác, và cả trong việc lôi cuốn quần chúng vào trong
cuộc tỉ thí giữa thiện và ác.
