Đỗ
Kim Thêm
Vấn
đề
Luật
pháp là một hệ thống quy định trật tự xã hội, mà cụ thể là giải quyết các tranh
chấp, đề ra các hoạt động hợp pháp, hợp pháp hoá về hình thức và nội dung các
quyết định của cơ quan nhà nước, tạo những kế hoạch chung cho mọi sinh hoạt và
trừng phạt những vi phạm luật pháp. Nếu mọi người cùng ý thức tuân thủ và chính
quyền thực hiện tốt được các chức năng kiểm soát thì luật pháp trở thành phương
tiện đem lại hội nhập và bình an cho xã hội. Đây là một khái niệm mà cũng là lý
tưởng mà mọi người mơ ước.
Luật
pháp tại Việt Nam là một thực trạng bi quan, vì luật đã ban hành quá nhiều,
nhưng chính quyền không gương mẩu áp dụng, dân chúng không quan tâm tìm hiểu, kể
cả luật giới cũng không nắm bắt được vì chuyên môn hoá cao độ và chồng chéo
nhau. Nếu giáo dục xuống cấp, đạo đức suy đồi và vô cảm lan rộng là nguyên nhân
thì tội phạm lại tăng cao và trật tự xã hội không thể duy trì là hậu quả.
Với
một lạc quan rất dè dặt chúng ta tin là có một thiểu số người đang và sẽ không
vi phạm pháp luật, vì họ được thụ hưởng đạo đức tôn giáo và giáo dục gia đình
và mối quan hệ giửa đạo đức cá nhân và xã hội này vẫn còn nằm truyền thống văn
hoá của người Việt. Ý thức chấp pháp của một thiểu số đáng vinh danh này cũng
là khởi điểm để chúng ta cùng suy luận về một cho tương lai: Nếu cá nhân ý thức
giá trị của luật pháp và phát triển thành một loại văn hoá để tuân thủ, thì hiệu
ứng lan toả sẽ tạo thành tinh thần thượng tôn luật pháp cho xã hội.
Vậy
tinh thần thượng tôn luật pháp là gì, nó đến từ cá nhân hay xã hội, và ai có thể
tác động làm phát triển và trong những điều kiện nào, đó là những chủ đề sẽ được
thảo luận sau đây.
